大象传媒

芦Fjernsyn har endra verda!禄. Eller?

I 1990 argumenterte for at det eigentleg var omvendt: Sj酶lv om teknologien bak fjernsyn hadde vore mogleg 氓 skape tidlegare, mangla verda det n酶dvendige sosiale og 酶konomiske grunnlaget for TV-ens suksess. Verda var ikkje klar for endringane fjernsynet f酶rte med seg f酶r eit bestemt punkt i historia.

I ein artikkel i utvidar Scott Rettberg og Jill Walker Rettberg denne ideen til v氓re digitale teknologiar, med vekt p氓 estetikk og eit sentralt CDN-begrep, 芦algoritmisk narrativitet禄:

鈥� Vi p氓st氓r at ny introduksjonen av ny teknologi ikkje berre har med vitskap, sosiale strukturar og 酶konomiske system 氓 gjere, men ogs氓 estetikk. Og estetikken i dagens teknologi er algoritmisk.

Algoritmisk narrativitet skildrar samspelet mellom menneskeleg forst氓ing av forteljingar og dataprosessering av ulike slag, at historieforteljing ikkje lengre er berre mennesket sitt arbeidsfelt, og ligg djupt i Senter for digitale forteljingar (CDN) sitt DNA. Algoritmar formar no forteljingar p氓 mange ulike omr氓der, inkludert sosiale nettverk kor dei p氓verkar diskurs og kuraterer minnene v氓re.

Medan moderne digitale forteljingar ofte f酶lgjer seriale format, er algoritmisk narrativitet og automatisk generert innhald nye trendar vi ikkje har sett slutten p氓 enno.

Fr氓 mekaniske til elektroniske forfattarar

Den f酶rste mekaniske poesigeneratoren, John Clarks 芦The Eureka禄, ei maskin som gav deg sm氓 vers p氓 latin, kom allereie i 1845, noko som viser at algoritmisk kreativitet ikkje er heilt nytt. Likevel blei den raskt gl酶ymd, kanskje den kom for tidleg for si samtid? (.)

Raymond Williams vil kanskje tilskrive dette mangelen p氓 eit etablert sosialt og 酶konomisk fundament. Der filmen gjekk fr氓 氓 vere eit 鈥渟ideshow鈥� til teaterstykket til 氓 bli ein del av mainstream d氓 tradisjonelle teatre endra seg og tilpassa seg distribusjonen til filmrullane, hadde den blomstrande bok酶konomien p氓 1800-talet ikkje plass til poesigeneratorar.

Tross tilbakeslaget heldt estetikken i algoritmisk narrativitet fram. P氓 1900-talet utforska poetar og forfattarar prosedyrebaserte og restriktive skrivemetodar. Fr氓 Dadaist-forfattarar sine 芦cut-up禄-teknikkar til OuLiPo-gruppas intrikate tekstrestriksjonar, styrte algoritmisk tenking ein liten del av menneskeleg kreativitet. Datamaskiner som autonome litter忙re maskiner fascinerte tenkjarar. I 1949 argumenterte Geoffrey Jefferson for at maskiner ikkje kunne lage sonetter, med mindre den kunne bygge p氓 芦tankar og kjensler禄. Alan Turing svarte at det ville dei nok f氓 til 鈥� sj酶lv om han ogs氓 p氓peikte at dei som ville setje mest pris p氓 dette truleg var andre maskiner.

Christopher Strachey, ein av Turings kolleger, skapte i 1952 det f酶rste elektroniske litteraturverket:

鈥� Dette var ein poesigenerator som tilfeldig kombinerte ulike fraser, adjektiv, substantiv og kj忙lenamn for 氓 lage korte kj忙rleiksbrev. Breva kan tolkast som enkle vitsar eller treffande parodiar av heteroseksuell kurtise som Strachey og Turing, som homoseksuelle menn, var ekskluderte fr氓, skriver Rettberg og Rettberg.

Etter kvart kom meir komplekse generative litteratursystem til, basert p氓 meir avanserte algoritmar. Dagens generative kunstige intelligens (KI), trent p氓 store spr氓kdatasett, produserer samanhengande resultat 鈥� om vi kallar det intelligens eller ikkje handlar om korleis vi definerar intelligens.

Photo:

Facsimile from Microsoft Copilot

Kyborgforfattarskap 鈥� KI som medforfattarar

Teknologiske endringar gir gevinstar og tap. Nietzsche si overgang fr氓 handskrivne manuskript til skrivemaskin endra skrivestilen hans, til kortare setningar. Skriveteknologiar p氓verkar minnet 鈥� anten det er penn og papir, b酶ker, skrivemaskiner eller digitale datamaskiner.

Algoritmisk narrativitet inneber ein samansmelting av meiningar utveksla mellom menneske og algoritmar, heller enn teknologisk determinisme. I dag held den same debatten fram rundt generativ KI, som framleis treng ei menneskeleg hand p氓 rattet for 氓 kunne lage komplekse litter忙re verk. Samarbeidsskriving mellom menneske og KI 鈥� kyborgforfattarskap 鈥� formar nye sjangrar innan digital litteratur.

Medan internettets tidlege dagar vart ein revolusjon for nye m氓tar 氓 samtale med folk i verda, er sosiale nettverk i dag ei sterk drivkraft i kommersialisering av kommunikasjon, noko som vekkjer bekymringar om overvakingsskapitalismen (鈥漵urveillance capitalism鈥�). Her vi navigerar i kj酶lvatnet av den nye KI-en sin framvekst, er konsekvensane for forteljing og samfunn framleis usikre, skriver forfattarane:

鈥� Men vi kan vere sikre p氓 at algoritmisk narrativitet vil halde fram med 氓 forandre samfunnet v氓rt.

Referanse

Rettberg, S., & Rettberg, J. W. (2024). Algorithmic narrativity: Literary experiments that drive technology. Dialogues on Digital Society, 0(0).